Byen med trekkspel og roser

Boka er frå 1982, det året eg starta i førsteklasse og tydelegvis lærte å skriva. Mamma hadde meldt meg inn i bokklubben så eg fekk ein del bøker, men det var berre dei viktigaste som blei merka med raudt. Og historia om den vesle, modige sjøormen Ruffen som reiser ut for å hjelpa den framande hollendaren var rørande og spennande.

Det eg hugsar frå boka er dei fargesprakande, ville teikningane, og at Ruffen har eit lite kosemenneske med når han legg seg. Når eg legg meg for å lesa, på same rommet som då eg var lita, kjem fleire magiske Ruffen-minner poppande opp.

Eg minnest fisken med føter, øya som berre er synleg på tysdag og fredag, og den nydelege havdronninga med ein kjole av levande gullfisk som sym rundt og rundt ho. Og ikkje minst den siste hamn, dit alle sjøfolka som døyr eller forsvinn kjem, der det er trekkspel, roser og alle «kan sitte på bryggekanten og spytte i sjøen sammen». Og brått skjønar eg at boka eg sjølv har skrive, ei diktbok, kan vera inspirert av denne boka som eg ikkje har sett sidan barndommen. Eg skriv om gutar som druknar i havet, og i eitt dikt kjem dei opp att og set seg på berget, sit der og dultar i kvarandre. Hadde eg lest Ruffen om igjen før boka mi var ferdig skulle gutane ha spytta i sjøen, det er klart.

Men det eg hugsar aller best frå Ruffen er den fykande hollendaren som gret fordi han ikkje får døy. Eg minnest at eg ikkje kunne forstå korleis nokon kunne ønska å døy. Det gjorde meg så trist. Eg tenkte at det måtte gå an å laga eit liv om bord i båten. Om han var dømt til å segla til evig tid så kunne han få nokre vener på besøk, eta god mat, og kanskje til og med få seg ein apekatt? Det hadde eg sett på bilete at sjømenn kunne ha. Og å ha apekatt var toppen av lykke, det var noko alle visste. Men eg skjønte at det innimellom kunne bli einsamt på båten. På teikninga gret hollendaren i det store skjegget, så eg syntes synd på han. Eg forstod at Ruffen ville hjelpa, sjølv om eg følte at den vesle sjøormen var vel modig då han la ut på den lange reisa over havet aleine. Og då han fann hollendaren ga Ruffen attpåtil kosemennesket sitt til han. Det forstod eg ikkje, for då måtte jo kosemennesket bli livredd? Hollendaren såg stor og farleg ut. Men så viste det seg at han var blitt grei, og sidan Ruffen var snill med hollendaren løyste forbanninga seg. Ruffen fekk kosemennesket sitt attende, og hollendaren fekk dra til den siste hamn i byen med trekkspel og roser.

Før eg set boka inn att i hylla ser eg at den har fått eit klistremerke på framsida. Det er ein liten pingvin på ei bølgje, niesa mi har merka boka si ho òg.

Mona Vetrhus er forfattar og journalist. Ho har jobba 4 år i NRK, blant anna som programleiar for diktprogrammet Diktafon på P2, og i 2012 debuterte ho med si eiga bok Nokre gutar kjem ikkje heim i kveld på Oktober forlag. Mona Vetrhus sender stafettpinnen vidare til Ronak Sliva Jønholdt, lærar og tidligere programleiar for NRK.

Boka kan leses elsektronisk hos Nasjonalbiblioteket på bokhylla.no.